Madde kullanması insanlık tarihi kadar eskidir.
– Kakao yapraklarından ve haşhaştan afyon üretimi Sümerlere ve Eski Mısırlılara dayanır.
– Her coğrafyada ve her etnik kökende görülür.
Bu cins hususlar berbata kullanıldıkça bağımlılık yaparlar ;
– Ruhsal bağımlılık; bireyin kendisini düzgün hissetmek için muhtaçlık duyması
– Fizyolojik bağımlılık; bedenin unsurun varlığına ahenk sağlaması ve unsur yokluğunda şikayetlerin ortaya çıkması
Bu hususlara örnek;
– Alkol
– Esrar
– Antikolinerjik ilaçlar
– Opioidler ( morfin, eroin, kodein, meperidin, metadon)
Sedatif hipnotikler
Halüsinojenler ( LSD, Fensiklidin (melek tozu), extazi, meskalin )
Uyarıcılar ( amfetamin, metamfetamin, kokain, kafein, efedrin)
Uçucular (benzol, toluen )
Bu unsurların kullanması ile fazlaca çeşitli ruhsal bozukluklar ortaya çıkar
– Demans
– Deliryum
– Mahrumluk sendromu
– İntoksikasyon (zehirlenme )
– Amnestik bozuklukar
– Psikotik bozukluklar
– Uyku bozukluğu
– Cinsel problemler
Bu cins unsurların kullanması toplumsal, toplumsal, ailevi, kültürel açıdan sıkıntılara niye olur.
EPİDEMİYOLOJİ
ABD de erişkinlerin % 13 kadarının ömrünün rastgele bir devrinde alkol berbata kullanması yada bağımlısı olduğu bulunmuştur.
Erkeklerde manalı derecede daha fazladır. ABD de kalp hastalıkları ve kanserden daha sonra 3. büyük sıhhat sorunudur. ABD de alkol ve tütün dışı unsur bağımlılığı oranı % 7,5 olarak verilmektedir. Ülkemizde yapılan çalışmalarda 1991 de 1500 lise öğrencisinde alkol dışı unsur kullanması % 2,6, 1995 2800 lise öğrencisinde yapılan çalışmada ise % 7 bulunmuştur. Sırf esrar kullanması açısından ömür uzunluğu en az 1 defa kullanım oranı 1991 de %0,7 ,1995 de % 4 , 1996 da % 4,2 bulunmuştur. Bir yıl ortasında husus bağımlılığı geliştirme riski erkeklerde %1,7 bayanlarda %0,7 dir. Erkeklerde bayanlara bakılırsa fazla,18-29 yaş kümesinde yüksek yaşlara bakılırsa daha fazladır.
niçinLERİ;
Kalıtım;
Hem alkol birebir vakitte başka unsur bağımlılığı için genetik yatkınlık olduğu bilinmektedir.
Alkolik olanların 1. derece akrabalarında alkolik olmayanlara bakılırsa bağımlılık riski 3-4 kat fazladır.
Alkolü parçalayan enzim aktiviteleri düşük yahut yüksek olabilir örneğin uzak doğulularda bu enzim yavaş çalışır bu niçinle alkolü tolere edemezler.
Prenatal ve perinatal risk etkenleri; Gebe iken kokain eroin kullanan annelerde bebek doğduktan daha sonra ileriki hayatında bu
unsurların bağımlılığına karşı yatkınlığı olabileceği tartışılmaktadır.
Çocukluk devrinde davranış bozuklukları ve saldırganlığın olmasının unsur bağımlılığına katkıda bulunduğu saptanmıştır. Hiperaktivite ve dürtüsellik olan çocuklarda unsur bağımlılığı geliştirme riski yüksektir.
Çocuklarda heyecan arama ve her şeye açık olma üzere kişilik örüntüleri de değerli olabilmektedir.
Okul başarısızlığı da unsur bağımlılığı riskini artıran bir konudur.
Ergenlik periyodunda görülen heyecan arama, suça yönelik davranışlar, dürtüsellik ve davranım bozuklukları unsur için yatkınlık oluşturabilir.
Duygusallık, depresif his durum, kendine karşı güvensizlik, kendisini küçük görme üzere konular da yatkınlık oluşturur
Anne babadaki alkolizm yada öteki husus kullanımları çocuklara karşı ilginin gereğince verilememesi çocukta yüksek gerilim seviyesi husus kullanmasına niçin
olabilir.
Ergenlikte yaşıt kümelerin baskısı, bir kümeye ilişkin olma gereksinimi husus bağımlılığına giden yolu açabilmektedir.
gençlerde unsur kullanması için toplumsal bedeller ve normlar, ergenin yaşadığı semt, mahalle değer taşımaktadır.
Unsura ulaşılabilirlik de unsur kullanmasına başlamada değerlidir.
Toplumsal gerilim durumlarında husus kullanmasının arttığı bilinmektedir. Örneğin; ABD de Vietnam savaşı daha sonrası opioit kullanması patlamıştır.
Erişkinlikte birtakım kişilik bozukluklarının ( antisosyal, şizotipal ) unsur kullanmasına yer oluşturduğu bilinmektedir.
Birtakım ruhsal sebepler ( depresyon, anksiyete bozuklukları, şizofreni vb. ) daha sonrasında husus kullanması gelişebilir.
Kimi meslek kümelerinin risk etkeni olduğu bilinmektedir. ( müzisyenler, garsonlar üzere… )
Ailedeki bozuk bağlar, bağlantı sorunları kıymetlidir, parçalanmış ailelere mensup
çocuklar daha kolay unsur kullanması geliştirirler.
Din ve inanç faktörleri unsur kullanması için belirleyici ögeler olabilir.
Toplumsal ortamlarda içme davranışı ve unsur kullanması öğrenilebilir. (düğünlerde alkol alımı gibi)
Sonuç olarak biyogenetik, psikososyal, ailesel, toplumsal ve kültürel etmenler kıymetlidir.
Tedavi;
Alkol ve öbür unsur bağımlılığı tedavisi kesinlikle hastane ortamında yapılmalıdır. Hastanede yatırılarak geçen müddette unsurdan arındırma yapılıp sonrasındasında idame
tedaviler verilerek hasta takibe alınmalıdır.
– Kakao yapraklarından ve haşhaştan afyon üretimi Sümerlere ve Eski Mısırlılara dayanır.
– Her coğrafyada ve her etnik kökende görülür.
Bu cins hususlar berbata kullanıldıkça bağımlılık yaparlar ;
– Ruhsal bağımlılık; bireyin kendisini düzgün hissetmek için muhtaçlık duyması
– Fizyolojik bağımlılık; bedenin unsurun varlığına ahenk sağlaması ve unsur yokluğunda şikayetlerin ortaya çıkması
Bu hususlara örnek;
– Alkol
– Esrar
– Antikolinerjik ilaçlar
– Opioidler ( morfin, eroin, kodein, meperidin, metadon)
Sedatif hipnotikler
Halüsinojenler ( LSD, Fensiklidin (melek tozu), extazi, meskalin )
Uyarıcılar ( amfetamin, metamfetamin, kokain, kafein, efedrin)
Uçucular (benzol, toluen )
Bu unsurların kullanması ile fazlaca çeşitli ruhsal bozukluklar ortaya çıkar
– Demans
– Deliryum
– Mahrumluk sendromu
– İntoksikasyon (zehirlenme )
– Amnestik bozuklukar
– Psikotik bozukluklar
– Uyku bozukluğu
– Cinsel problemler
Bu cins unsurların kullanması toplumsal, toplumsal, ailevi, kültürel açıdan sıkıntılara niye olur.
EPİDEMİYOLOJİ
ABD de erişkinlerin % 13 kadarının ömrünün rastgele bir devrinde alkol berbata kullanması yada bağımlısı olduğu bulunmuştur.
Erkeklerde manalı derecede daha fazladır. ABD de kalp hastalıkları ve kanserden daha sonra 3. büyük sıhhat sorunudur. ABD de alkol ve tütün dışı unsur bağımlılığı oranı % 7,5 olarak verilmektedir. Ülkemizde yapılan çalışmalarda 1991 de 1500 lise öğrencisinde alkol dışı unsur kullanması % 2,6, 1995 2800 lise öğrencisinde yapılan çalışmada ise % 7 bulunmuştur. Sırf esrar kullanması açısından ömür uzunluğu en az 1 defa kullanım oranı 1991 de %0,7 ,1995 de % 4 , 1996 da % 4,2 bulunmuştur. Bir yıl ortasında husus bağımlılığı geliştirme riski erkeklerde %1,7 bayanlarda %0,7 dir. Erkeklerde bayanlara bakılırsa fazla,18-29 yaş kümesinde yüksek yaşlara bakılırsa daha fazladır.
niçinLERİ;
Kalıtım;
Hem alkol birebir vakitte başka unsur bağımlılığı için genetik yatkınlık olduğu bilinmektedir.
Alkolik olanların 1. derece akrabalarında alkolik olmayanlara bakılırsa bağımlılık riski 3-4 kat fazladır.
Alkolü parçalayan enzim aktiviteleri düşük yahut yüksek olabilir örneğin uzak doğulularda bu enzim yavaş çalışır bu niçinle alkolü tolere edemezler.
Prenatal ve perinatal risk etkenleri; Gebe iken kokain eroin kullanan annelerde bebek doğduktan daha sonra ileriki hayatında bu
unsurların bağımlılığına karşı yatkınlığı olabileceği tartışılmaktadır.
Çocukluk devrinde davranış bozuklukları ve saldırganlığın olmasının unsur bağımlılığına katkıda bulunduğu saptanmıştır. Hiperaktivite ve dürtüsellik olan çocuklarda unsur bağımlılığı geliştirme riski yüksektir.
Çocuklarda heyecan arama ve her şeye açık olma üzere kişilik örüntüleri de değerli olabilmektedir.
Okul başarısızlığı da unsur bağımlılığı riskini artıran bir konudur.
Ergenlik periyodunda görülen heyecan arama, suça yönelik davranışlar, dürtüsellik ve davranım bozuklukları unsur için yatkınlık oluşturabilir.
Duygusallık, depresif his durum, kendine karşı güvensizlik, kendisini küçük görme üzere konular da yatkınlık oluşturur
Anne babadaki alkolizm yada öteki husus kullanımları çocuklara karşı ilginin gereğince verilememesi çocukta yüksek gerilim seviyesi husus kullanmasına niçin
olabilir.
Ergenlikte yaşıt kümelerin baskısı, bir kümeye ilişkin olma gereksinimi husus bağımlılığına giden yolu açabilmektedir.
gençlerde unsur kullanması için toplumsal bedeller ve normlar, ergenin yaşadığı semt, mahalle değer taşımaktadır.
Unsura ulaşılabilirlik de unsur kullanmasına başlamada değerlidir.
Toplumsal gerilim durumlarında husus kullanmasının arttığı bilinmektedir. Örneğin; ABD de Vietnam savaşı daha sonrası opioit kullanması patlamıştır.
Erişkinlikte birtakım kişilik bozukluklarının ( antisosyal, şizotipal ) unsur kullanmasına yer oluşturduğu bilinmektedir.
Birtakım ruhsal sebepler ( depresyon, anksiyete bozuklukları, şizofreni vb. ) daha sonrasında husus kullanması gelişebilir.
Kimi meslek kümelerinin risk etkeni olduğu bilinmektedir. ( müzisyenler, garsonlar üzere… )
Ailedeki bozuk bağlar, bağlantı sorunları kıymetlidir, parçalanmış ailelere mensup
çocuklar daha kolay unsur kullanması geliştirirler.
Din ve inanç faktörleri unsur kullanması için belirleyici ögeler olabilir.
Toplumsal ortamlarda içme davranışı ve unsur kullanması öğrenilebilir. (düğünlerde alkol alımı gibi)
Sonuç olarak biyogenetik, psikososyal, ailesel, toplumsal ve kültürel etmenler kıymetlidir.
Tedavi;
Alkol ve öbür unsur bağımlılığı tedavisi kesinlikle hastane ortamında yapılmalıdır. Hastanede yatırılarak geçen müddette unsurdan arındırma yapılıp sonrasındasında idame
tedaviler verilerek hasta takibe alınmalıdır.