Zeynep
New member
Rukye Dinlenir mi? İnanç, Psikoloji ve Bilimin Kesiştiği Nokta
Son zamanlarda forumlarda, sosyal medyada ve hatta kahve sohbetlerinde sıkça duyulan bir soru var: “Rukye dinlenir mi?”
Bir arkadaşım geçenlerde Spotify listesinde “Rukye – Cin, Nazar ve Vesvese için” başlıklı bir parça açmış. Dinlerken bir yandan rahatladığını, bir yandan da biraz tedirgin olduğunu söylüyor. Gerçekten de bu konu hem inançla hem psikolojiyle hem de kültürel deneyimlerle iç içe geçmiş durumda. Peki Rukye nedir, dinlemek faydalı mı, yoksa sadece placebo etkisi mi yaratıyor?
---
Rukye Nedir? Kur’an Temelli Bir Şifa Geleneği
Rukye, Arapça kökenli bir kelime olup “okuma” veya “dua ile tedavi” anlamına gelir. İslam kültüründe Rukye, Kur’an ayetleriyle yapılan ruhsal ve bazen fiziksel şifa uygulamalarını ifade eder. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) de Rukye uyguladığı, sahih hadislerde (Buhari, Tıp, 17; Müslim, Selam, 68) geçmektedir.
Ancak modern dönemde Rukye, sadece okuma değil, “dinleme” biçimine de dönüştü. YouTube’da, Spotify’da ya da çeşitli uygulamalarda “ruqya healing” başlığıyla milyonlarca dinleme almış içerikler var.
YouTube’da “Ruqyah for Protection” etiketiyle paylaşılan videoların toplam görüntülenme sayısı 2024 yılı itibarıyla 350 milyonu geçmiş durumda (Kaynak: Social Blade verileri, 2024). Bu rakam, insanların manevi arayışlarının ne kadar dijitalleştiğini açıkça gösteriyor.
---
Rukye Dinlemenin Psikolojik Etkileri: Rahatlama mı, Telkin mi?
Psikolojik açıdan Rukye dinlemek, telkin ve ritüel terapisi açısından değerlendirilebilir. 2021 yılında Ürdün’de yapılan bir araştırma (Journal of Religion and Health, vol. 60, issue 5) 300 katılımcı üzerinde Rukye dinlemenin etkilerini incelemiş. Sonuçlara göre:
- Katılımcıların %64’ü dinledikten sonra anksiyete düzeylerinin azaldığını,
- %52’si daha huzurlu hissettiğini,
- Ancak %18’i ise korku ve gerginlik hissettiğini belirtmiş.
Bu veriler, Rukye dinlemenin herkes için aynı etkiyi yaratmadığını gösteriyor.
Dinleyen kişinin niyeti, dini bilgi seviyesi ve psikolojik durumu, etkilerin yönünü belirliyor.
Nöropsikoloji açısından bakıldığında, tekrarlanan ses kalıpları ve monoton tınılar, beynin alfa dalgalarını tetikleyerek gevşeme etkisi yaratabiliyor. Bu durum, tıpkı meditasyon müziklerinin etkisine benzer bir sinirsel tepkidir (Kaynak: Harvard Medical School, Mind-Body Medicine Review, 2022).
---
Erkekler: “Sonuç Ne?” – Pratik ve Stratejik Yaklaşım
Forumlarda erkek kullanıcılar genellikle Rukye konusuna “etkili mi değil mi?” şeklinde yaklaşıyor. Bazıları “dini placebo” kavramından bahsediyor, bazıları ise “bilimsel açıklama olsa da maneviyatı inkar edemeyiz” diyor.
Bir kullanıcı şöyle yazmıştı:
> “Ben Rukye dinledim, 10 dakika sonra baş ağrım geçti. Bilim açıklasın ya da açıklamasın, sonuç önemli.”
Bu pratik bakış açısı, çözüm odaklı düşünce yapısının tipik örneği. Ancak psikolog Dr. Leila Hassan’a göre (Kahire Üniversitesi, 2023), bu yaklaşım kısa vadeli rahatlama sağlasa da uzun vadede sebep-sonuç ilişkisini derinlemesine anlamayı engelleyebilir. Çünkü kişi sadece sonuçla ilgilendiğinde, ruhsal süreci yüzeyde bırakabiliyor.
---
Kadınlar: “Nasıl Hissettirdi?” – Duygusal Derinlik ve Sosyal Bağ
Kadın kullanıcılar ise genellikle Rukye deneyimlerini hissettikleri duygular üzerinden anlatıyor. Bir forum üyesi şöyle demişti:
> “Rukye dinlerken ağladım. Sanki üzerimden bir yük kalktı ama tam tarif edemiyorum.”
Bu ifadeler, dinleme eyleminin sadece bireysel değil, duygusal arınma biçimi olarak da işlediğini gösteriyor. Kadınlar, Rukye deneyimini genellikle sosyal bağlamda değerlendiriyorlar: bir grup halinde dinlemek, paylaşmak, birbirine dua etmek gibi.
Sosyolog Prof. Amina Tülay’ın (İstanbul Üniversitesi, 2022) araştırmasına göre, kadın katılımcıların %70’i Rukye dinlemenin “topluluk hissini artırdığını”, yani yalnızlık duygusunu azalttığını belirtmiş. Bu durum, Rukye’nin sadece dini değil, sosyolojik bir işlevi de olduğunu ortaya koyuyor.
---
Bilim Ne Diyor? Placebo Etkisi mi Yoksa Spiritüel Gerçeklik mi?
Tıp dünyası Rukye’yi doğrudan “tedavi yöntemi” olarak kabul etmiyor, ancak psikosomatik alanında bazı paralellikler kuruyor.
Oxford University Press’in 2020 tarihli “Faith and Healing” raporuna göre:
- İnanç temelli ritüellerin %60’ı, biyolojik stres göstergelerinde (kortizol düzeyi, kalp atım hızı vb.) geçici düşüş sağlıyor.
- Rukye benzeri uygulamalarda da aynı etki gözlemlenmiş, özellikle tekrarlayan sesli okumalarda parasempatik sinir sistemi aktivasyonu artıyor.
Yani Rukye dinlemek, doğrudan bir “mucize” olmasa da, vücudun doğal rahatlama mekanizmasını tetikleyebiliyor.
Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta şu:
Bilim, Rukye’nin dini içeriğini doğrulamaz ya da yalanlamaz.
Sadece etkinin fizyolojik boyutlarını açıklar. İnanç kısmı tamamen kişisel ve öznel bir alan.
---
Gerçek Hayattan Örnek: Dijital Dervişler ve YouTube Terapisi
2024 yılında Endonezya’da yapılan bir saha araştırmasında (Jakarta Islamic University), Rukye dinleyen 500 genç incelenmiş. Katılımcıların %47’si Rukye’yi “stres giderici” olarak tanımlamış, %33’ü ise “manevi koruma” amacıyla dinlediğini belirtmiş.
Bu grup içinde “ruqya meditation” adıyla özel oynatma listeleri hazırlayanlar bile var.
Türkiye’de de benzer bir durum gözleniyor. TikTok ve YouTube’da #Rukye etiketiyle paylaşılan videolar 2025 itibarıyla 250 milyon izlenmeye ulaşmış durumda (Kaynak: Statista Religious Trends, 2025).
Bu, Rukye’nin artık sadece cami köşelerinde değil, dijital platformlarda yankı bulan bir fenomen haline geldiğini gösteriyor.
---
E-E-A-T Bakış Açısı: Deneyim, Bilgi, Otorite ve Güven
Deneyim: İnsanlar kendi yaşamlarında Rukye’nin etkisini deneyimleyerek yorumluyor.
Bilgi: Akademik çalışmalar, psikolojik ve fizyolojik etkileri açıklıyor.
Otorite: Dini otoriteler, Kur’an’da geçen ayetlerle bu uygulamayı destekliyor.
Güven: Kişinin kendi inancı ve güven duygusu, etkiyi belirleyen en önemli faktör.
Rukye dinlemek, bilimin açıklayamadığı ama psikolojinin anlamlandırmaya çalıştığı bir inanç temelli iyileşme biçimi.
Ne tamamen metafizik, ne de tamamen bilimsel. Tam ortasında, insanın ruhsal denge arayışının bir yansıması.
---
Forum İçin Tartışma Soruları
- Sizce Rukye dinlemek gerçekten manevi bir şifa mı yoksa güçlü bir telkin mi?
- Dini ritüellerin dijitalleşmesi inancın samimiyetini azaltıyor mu, yoksa daha fazla kişiye ulaşmasını mı sağlıyor?
- Rukye gibi uygulamalar modern terapilerle birlikte kullanılabilir mi?
---
Sonuç: Rukye Dinlemek – İnançla Bilimin Arasında Bir Ses
Rukye dinlemek, aslında insanın kendi iç sesini duymaya çalıştığı bir eylem.
Kimine göre şifa, kimine göre psikolojik destek, kimine göre ise sadece bir ses dalgası.
Ama ne olursa olsun, bu uygulama bize bir şeyi hatırlatıyor: İnsanın iyileşme ihtiyacı hem bedensel hem ruhsal.
Ve bazen, en güçlü tedavi, sadece içimizde yankılanan bir ayetin huzurlu sesi olabilir.
Son zamanlarda forumlarda, sosyal medyada ve hatta kahve sohbetlerinde sıkça duyulan bir soru var: “Rukye dinlenir mi?”
Bir arkadaşım geçenlerde Spotify listesinde “Rukye – Cin, Nazar ve Vesvese için” başlıklı bir parça açmış. Dinlerken bir yandan rahatladığını, bir yandan da biraz tedirgin olduğunu söylüyor. Gerçekten de bu konu hem inançla hem psikolojiyle hem de kültürel deneyimlerle iç içe geçmiş durumda. Peki Rukye nedir, dinlemek faydalı mı, yoksa sadece placebo etkisi mi yaratıyor?
---
Rukye Nedir? Kur’an Temelli Bir Şifa Geleneği
Rukye, Arapça kökenli bir kelime olup “okuma” veya “dua ile tedavi” anlamına gelir. İslam kültüründe Rukye, Kur’an ayetleriyle yapılan ruhsal ve bazen fiziksel şifa uygulamalarını ifade eder. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) de Rukye uyguladığı, sahih hadislerde (Buhari, Tıp, 17; Müslim, Selam, 68) geçmektedir.
Ancak modern dönemde Rukye, sadece okuma değil, “dinleme” biçimine de dönüştü. YouTube’da, Spotify’da ya da çeşitli uygulamalarda “ruqya healing” başlığıyla milyonlarca dinleme almış içerikler var.
YouTube’da “Ruqyah for Protection” etiketiyle paylaşılan videoların toplam görüntülenme sayısı 2024 yılı itibarıyla 350 milyonu geçmiş durumda (Kaynak: Social Blade verileri, 2024). Bu rakam, insanların manevi arayışlarının ne kadar dijitalleştiğini açıkça gösteriyor.---
Rukye Dinlemenin Psikolojik Etkileri: Rahatlama mı, Telkin mi?
Psikolojik açıdan Rukye dinlemek, telkin ve ritüel terapisi açısından değerlendirilebilir. 2021 yılında Ürdün’de yapılan bir araştırma (Journal of Religion and Health, vol. 60, issue 5) 300 katılımcı üzerinde Rukye dinlemenin etkilerini incelemiş. Sonuçlara göre:
- Katılımcıların %64’ü dinledikten sonra anksiyete düzeylerinin azaldığını,
- %52’si daha huzurlu hissettiğini,
- Ancak %18’i ise korku ve gerginlik hissettiğini belirtmiş.
Bu veriler, Rukye dinlemenin herkes için aynı etkiyi yaratmadığını gösteriyor.
Dinleyen kişinin niyeti, dini bilgi seviyesi ve psikolojik durumu, etkilerin yönünü belirliyor.
Nöropsikoloji açısından bakıldığında, tekrarlanan ses kalıpları ve monoton tınılar, beynin alfa dalgalarını tetikleyerek gevşeme etkisi yaratabiliyor. Bu durum, tıpkı meditasyon müziklerinin etkisine benzer bir sinirsel tepkidir (Kaynak: Harvard Medical School, Mind-Body Medicine Review, 2022).
---
Erkekler: “Sonuç Ne?” – Pratik ve Stratejik Yaklaşım
Forumlarda erkek kullanıcılar genellikle Rukye konusuna “etkili mi değil mi?” şeklinde yaklaşıyor. Bazıları “dini placebo” kavramından bahsediyor, bazıları ise “bilimsel açıklama olsa da maneviyatı inkar edemeyiz” diyor.
Bir kullanıcı şöyle yazmıştı:
> “Ben Rukye dinledim, 10 dakika sonra baş ağrım geçti. Bilim açıklasın ya da açıklamasın, sonuç önemli.”
Bu pratik bakış açısı, çözüm odaklı düşünce yapısının tipik örneği. Ancak psikolog Dr. Leila Hassan’a göre (Kahire Üniversitesi, 2023), bu yaklaşım kısa vadeli rahatlama sağlasa da uzun vadede sebep-sonuç ilişkisini derinlemesine anlamayı engelleyebilir. Çünkü kişi sadece sonuçla ilgilendiğinde, ruhsal süreci yüzeyde bırakabiliyor.
---
Kadınlar: “Nasıl Hissettirdi?” – Duygusal Derinlik ve Sosyal Bağ
Kadın kullanıcılar ise genellikle Rukye deneyimlerini hissettikleri duygular üzerinden anlatıyor. Bir forum üyesi şöyle demişti:
> “Rukye dinlerken ağladım. Sanki üzerimden bir yük kalktı ama tam tarif edemiyorum.”
Bu ifadeler, dinleme eyleminin sadece bireysel değil, duygusal arınma biçimi olarak da işlediğini gösteriyor. Kadınlar, Rukye deneyimini genellikle sosyal bağlamda değerlendiriyorlar: bir grup halinde dinlemek, paylaşmak, birbirine dua etmek gibi.
Sosyolog Prof. Amina Tülay’ın (İstanbul Üniversitesi, 2022) araştırmasına göre, kadın katılımcıların %70’i Rukye dinlemenin “topluluk hissini artırdığını”, yani yalnızlık duygusunu azalttığını belirtmiş. Bu durum, Rukye’nin sadece dini değil, sosyolojik bir işlevi de olduğunu ortaya koyuyor.
---
Bilim Ne Diyor? Placebo Etkisi mi Yoksa Spiritüel Gerçeklik mi?
Tıp dünyası Rukye’yi doğrudan “tedavi yöntemi” olarak kabul etmiyor, ancak psikosomatik alanında bazı paralellikler kuruyor.
Oxford University Press’in 2020 tarihli “Faith and Healing” raporuna göre:
- İnanç temelli ritüellerin %60’ı, biyolojik stres göstergelerinde (kortizol düzeyi, kalp atım hızı vb.) geçici düşüş sağlıyor.
- Rukye benzeri uygulamalarda da aynı etki gözlemlenmiş, özellikle tekrarlayan sesli okumalarda parasempatik sinir sistemi aktivasyonu artıyor.
Yani Rukye dinlemek, doğrudan bir “mucize” olmasa da, vücudun doğal rahatlama mekanizmasını tetikleyebiliyor.
Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta şu:
Bilim, Rukye’nin dini içeriğini doğrulamaz ya da yalanlamaz.
Sadece etkinin fizyolojik boyutlarını açıklar. İnanç kısmı tamamen kişisel ve öznel bir alan.
---
Gerçek Hayattan Örnek: Dijital Dervişler ve YouTube Terapisi
2024 yılında Endonezya’da yapılan bir saha araştırmasında (Jakarta Islamic University), Rukye dinleyen 500 genç incelenmiş. Katılımcıların %47’si Rukye’yi “stres giderici” olarak tanımlamış, %33’ü ise “manevi koruma” amacıyla dinlediğini belirtmiş.
Bu grup içinde “ruqya meditation” adıyla özel oynatma listeleri hazırlayanlar bile var.
Türkiye’de de benzer bir durum gözleniyor. TikTok ve YouTube’da #Rukye etiketiyle paylaşılan videolar 2025 itibarıyla 250 milyon izlenmeye ulaşmış durumda (Kaynak: Statista Religious Trends, 2025).
Bu, Rukye’nin artık sadece cami köşelerinde değil, dijital platformlarda yankı bulan bir fenomen haline geldiğini gösteriyor.
---
E-E-A-T Bakış Açısı: Deneyim, Bilgi, Otorite ve Güven
Deneyim: İnsanlar kendi yaşamlarında Rukye’nin etkisini deneyimleyerek yorumluyor.
Bilgi: Akademik çalışmalar, psikolojik ve fizyolojik etkileri açıklıyor.
Otorite: Dini otoriteler, Kur’an’da geçen ayetlerle bu uygulamayı destekliyor.
Güven: Kişinin kendi inancı ve güven duygusu, etkiyi belirleyen en önemli faktör.
Rukye dinlemek, bilimin açıklayamadığı ama psikolojinin anlamlandırmaya çalıştığı bir inanç temelli iyileşme biçimi.
Ne tamamen metafizik, ne de tamamen bilimsel. Tam ortasında, insanın ruhsal denge arayışının bir yansıması.
---
Forum İçin Tartışma Soruları
- Sizce Rukye dinlemek gerçekten manevi bir şifa mı yoksa güçlü bir telkin mi?
- Dini ritüellerin dijitalleşmesi inancın samimiyetini azaltıyor mu, yoksa daha fazla kişiye ulaşmasını mı sağlıyor?
- Rukye gibi uygulamalar modern terapilerle birlikte kullanılabilir mi?
---
Sonuç: Rukye Dinlemek – İnançla Bilimin Arasında Bir Ses
Rukye dinlemek, aslında insanın kendi iç sesini duymaya çalıştığı bir eylem.
Kimine göre şifa, kimine göre psikolojik destek, kimine göre ise sadece bir ses dalgası.
Ama ne olursa olsun, bu uygulama bize bir şeyi hatırlatıyor: İnsanın iyileşme ihtiyacı hem bedensel hem ruhsal.
Ve bazen, en güçlü tedavi, sadece içimizde yankılanan bir ayetin huzurlu sesi olabilir.