Askerlikten kaçanlara karşı bürokratik koruma duvarı mı? Federal Göç ve Mülteciler Dairesi’nin Nürnberg’deki genel merkezi. Fotoğraf: Nico Hofmann / CC-BY-SA-3.0
Ukrayna’daki savaştan kaçan herkesin, aksi yöndeki vaatlere rağmen sığınma şansı çok az. Başka giriş seçenekleri var. Ama çoğu için değil.
Almanya’nın mültecilerden izolasyonu şu sıralar popüler bir konu. Muhtemelen diğer milliyetlere karşı Rus vatandaşlarına karşı olduğu kadar iyi organize olmamıştır. Her ne kadar giderek totaliterleşen Rusya’ya kaçmak için yeterince sebep olsa da. AB’nin doğu sınırı, çok sayıda ülke tarafından Ruslara uygulanan genel giriş yasakları nedeniyle onlar için neredeyse aşılmaz ve hatta bir yılı aşkın süredir direkt uçuşlar bile yok.
Bununla birlikte, Ruslar komşu Ukrayna’daki savaşta savaşmak istemedikleri için Almanya’ya gelip sığınma talebinde bulunurlarsa, sorumlu Alman makamları Rusya’da daha fazla seferberliğin pek olası olmadığına inandıkları için genellikle geri çevriliyorlar.
Öte yandan, Rus erkeklerine, yaklaşan bir seferberlik dalgası durumunda kendi ülkelerine dönmek istemeyebilecekleri için, Almanya’daki akrabalarının yanında kalmaları için konsolosluklar tarafından ziyaret vizesi verilmemektedir.
Vicdani nedenlerle Ukrayna’daki savaşa katılmak istemeyen Ukraynalılar için bu biraz daha kolay. Hükümetleri tarafından ülkeyi terk etmeleri resmen yasaklandı ve Şubat 2022’den beri vicdani ret hakkı bile yok. Ancak, ülkelerini Almanya’ya yasa dışı bir şekilde terk etmeyi başarırlarsa, tüm Ukraynalı savaş mültecileri gibi federal bölge için geçici oturma izni alıyorlar.
Ancak, Ukrayna yasalarına göre yasa dışı olan savaştan kaçmanın cezası, Almanya’da kalma hakları bir noktada sona erdiğinde açık kalır. Yerel yasalara göre, savaştan kaçanların cezası birkaç yıl hapis.
Sevim Dağdelen’in federal hükümete talebi
Solcu Federal Meclis üyesi Sevim Dağdelen, tüm durumu bir taleple federal hükümetle temasa geçmek için bir fırsat olarak değerlendirdi. Motivasyonunu Telepolis’e açıkladı: Savaştan kaçmak isteyen herkes Almanya’da sığınak ve koruma bulabilmeli. Dağdelen, “Aynı şey Rus vatandaşları için de geçerli olmalı” diyor.
Federal hükümet, “vicdani retçilerin tanınmasını veya yasal olarak ülkeyi terk etmelerine izin verilmesini” sağlamak için büyük mali destek alan Kiev hükümetiyle de çalışmalı.
Federal hükümete yöneltilen sorular gerçekten haklı. Daha Eylül 2022’de Federal İçişleri Bakanı Nancy Faeser (SPD), Rusya’daki ilk seferberlik dalgası vesilesiyle büyük bir duyuru yaptı:
“Başkan Vladimir Putin’in rejimine cesurca karşı çıkan ve bu nedenle kendisini büyük tehlikeye atan herkes, siyasi zulüm nedeniyle Almanya’ya sığınma talebinde bulunabilir.”
O sırada Faeser, trafik ışığı koalisyonunun diğer temsilcilerine atandı. FDP Federal Adalet Bakanı Marco Buschmann Twitter’da yeşil siyasetçi Erik Marquardt’ın askerlik hizmetinden kaçan erkekler için bir AB kabul programı çağrısında bulunduğunu Twitter’da duyurdu: “Görünüşe göre birçok Rus anavatanını terk ediyor: Putin’in yolundan nefret edenler ve liberal demokrasiyi sevenler içimizde. Hoş geldiniz.” Almanyaya”.
Bu hoşgeldin konuşmaları ve niyet beyanlarının ardından sonraki dönemde (olumlu) herhangi bir işlem yapılmadığından, bugün askerlik görevinden gelen Rus mültecilerin çoğu Gürcistan, Kazakistan ve Türkiye’de yaşıyor. Vizesiz giriş yapabildiler, ancak belirsiz ve genellikle sınırlı bir ikamet statüsüne sahipler. Evlerine dönerlerse asker kaçakçılığı veya asker kaçakçılığından hüküm giyerlerse birkaç yıl hapis cezasıyla karşı karşıya kalırlar. Federal Hükümet, Dağdelen’in bu konudaki talebine verdiği yanıttan da anlaşılacağı üzere, bunun farkındadır.
Rus ve Gürcü hükümetleri arasında yakınlaşma olunca ve Putin Gürcülere yönelik vize şartlarını ve doğrudan uçuş yasaklarını kaldırdığında, Kafkasya ülkesindeki Rus diasporası arasında ani bir kargaşa çıktı.
Gürcü siyaset bilimci David Darchiashvili, sürgündeki Rus çevrimiçi gazetesi Meduza’ya, iki devlet arasındaki erimenin şu anda Gürcistan’da bulunan Rus muhalefet figürleri, gazeteciler ve aktivistler için “bazı sorunlara” neden olabileceğini söyledi. Örneğin, Moskova’nın talebi üzerine Gürcülerin ülkeye girişini engelleyen Rus muhalefetinin kara listeleri.
Ruslardan çok az iltica başvurusu onaylandı
Dağdelen’in talebi üzerine federal hükümet, Rusya’nın iltica başvurularına ilişkin rakamları da yayınladı. Bunların çoğu zaten biliniyordu. Zorlu yolculuğa rağmen Rusya’dan gelen sığınmacıların sayısı giderek artıyor. Yalnızca Ocak-Mart 2023 arasında, ilgili federal ofisten alınan bir rapor, 2.381 ilk başvuruyu gösteriyor.
Aynı dönemde 112 kişi, iltica yasasının sağladığı daha zayıf olan “ikincil koruma”yı da içerirse, sığınma hakkı veya mülteci koruması aldı. Zaten 2021’de, Rusya’dan gelen mültecilerin Almanya’da tanınma oranı, Fransa veya Avusturya’nın yalnızca yarısı kadardı.
Dışişleri Bakanlığı’nın oynamaktan hoşlandığı iltica prosedüründeki yoğun bireysel incelemeler, Ruslar için çok kısıtlayıcı görünüyor. Bu tür rakamlar, kulağa Putin’in etki alanlarından gelen siyasi mültecilere kucak açmış gibi gelmiyor. Bu, ilk on menşe ülke arasında ikinci en düşük orandır, ancak şu anda Rusya’daki siyasi durum, tanınma oranlarının önemli ölçüde daha yüksek olduğu benzer ülkelerden kesinlikle daha özgür değildir.
Rusya’daki totaliter gidişata katılmayan veya bir saldırı savaşına gönderilmeden önce Almanya’ya kaçmak isteyen herkes, yalnızca muhalefet faaliyeti ve siyasi zulüm olduğunu kanıtlayabilirse siyasi sığınma şansına sahip olur.
Kişinin özgürlüğüne yönelik tehlike göz önüne alındığında – Rusya’daki savaşa karşı herhangi bir basın açıklaması anında birkaç yıl hapse yol açabilir – bu yol kimseye tavsiye edilemez. Sadece savaşın patlak vermesinden ve totaliter dönüşten kısa bir süre sonra anavatanlarını terk eden ve daha az tehlikeli oldukları zamanlardan beri bu tür faaliyetleri deneyebilen aktif muhalefet üyeleri fayda sağladı.
Yalnızca Almanya’da iş teklifi alan yüksek vasıflı kişiler için kolay
Ruslar için Almanya yönündeki tek geçerli çıkış yolu, ülkelerini terk etmek isteyen Rus profesyoneller için giriş vizesidir. Dışişleri Bakanlığı Telepolis’in de teyit ettiği gibi, yurtdışına kaçan Ruslar artık üçüncü ülkelerdeki Alman misyonlarından da talepte bulunabilecekler.
Ancak bunun için, birbirinizi şahsen tanımanıza gerek kalmadan sizi yurt dışından işe alan bir Alman işveren bulmalısınız. Daha güçlü bir oturma izni sağlayan “AB Mavi Kart” için ayrıca bir diplomanız, bir yıllık bir işiniz ve en az 58.400 Euro maaşınız olmalıdır.
Teknik alanda yüksek nitelikli uzmanlar dışında, geçen yıl Rusya’yı siyasi nedenlerle terk edenlerin çok azı bu yolu seçebiliyor. İnsani nedenlerle de hoş karşılanmıyorlar: Nitelikli işçi sıkıntısının büyük olduğu zamanlarda Alman ekonomisi için net bir nimet.
Başka bir deyişle, Alman hükümetinin kendi hükümetleriyle ve savaşlarıyla aynı fikirde olmayan Ruslara karşı politikası şu şekildedir: Eğer sadece ahlaki nedenlerle geldiyseniz, mesafeli olmanızı sağlamak için her şeyi yaparız. Ama biz kendimiz sizden daha fazlasına sahipsek, girebilirsiniz. Bu, dışişleri bakanlığının başkanının her zaman bahsettiği değer odaklı dış politika düsturunun ta kendisi gibi görünüyor.
(Roland Bathon)
Ukrayna’daki savaştan kaçan herkesin, aksi yöndeki vaatlere rağmen sığınma şansı çok az. Başka giriş seçenekleri var. Ama çoğu için değil.
Almanya’nın mültecilerden izolasyonu şu sıralar popüler bir konu. Muhtemelen diğer milliyetlere karşı Rus vatandaşlarına karşı olduğu kadar iyi organize olmamıştır. Her ne kadar giderek totaliterleşen Rusya’ya kaçmak için yeterince sebep olsa da. AB’nin doğu sınırı, çok sayıda ülke tarafından Ruslara uygulanan genel giriş yasakları nedeniyle onlar için neredeyse aşılmaz ve hatta bir yılı aşkın süredir direkt uçuşlar bile yok.
Bununla birlikte, Ruslar komşu Ukrayna’daki savaşta savaşmak istemedikleri için Almanya’ya gelip sığınma talebinde bulunurlarsa, sorumlu Alman makamları Rusya’da daha fazla seferberliğin pek olası olmadığına inandıkları için genellikle geri çevriliyorlar.
Öte yandan, Rus erkeklerine, yaklaşan bir seferberlik dalgası durumunda kendi ülkelerine dönmek istemeyebilecekleri için, Almanya’daki akrabalarının yanında kalmaları için konsolosluklar tarafından ziyaret vizesi verilmemektedir.
Vicdani nedenlerle Ukrayna’daki savaşa katılmak istemeyen Ukraynalılar için bu biraz daha kolay. Hükümetleri tarafından ülkeyi terk etmeleri resmen yasaklandı ve Şubat 2022’den beri vicdani ret hakkı bile yok. Ancak, ülkelerini Almanya’ya yasa dışı bir şekilde terk etmeyi başarırlarsa, tüm Ukraynalı savaş mültecileri gibi federal bölge için geçici oturma izni alıyorlar.
Ancak, Ukrayna yasalarına göre yasa dışı olan savaştan kaçmanın cezası, Almanya’da kalma hakları bir noktada sona erdiğinde açık kalır. Yerel yasalara göre, savaştan kaçanların cezası birkaç yıl hapis.
Sevim Dağdelen’in federal hükümete talebi
Solcu Federal Meclis üyesi Sevim Dağdelen, tüm durumu bir taleple federal hükümetle temasa geçmek için bir fırsat olarak değerlendirdi. Motivasyonunu Telepolis’e açıkladı: Savaştan kaçmak isteyen herkes Almanya’da sığınak ve koruma bulabilmeli. Dağdelen, “Aynı şey Rus vatandaşları için de geçerli olmalı” diyor.
Federal hükümet, “vicdani retçilerin tanınmasını veya yasal olarak ülkeyi terk etmelerine izin verilmesini” sağlamak için büyük mali destek alan Kiev hükümetiyle de çalışmalı.
Federal hükümete yöneltilen sorular gerçekten haklı. Daha Eylül 2022’de Federal İçişleri Bakanı Nancy Faeser (SPD), Rusya’daki ilk seferberlik dalgası vesilesiyle büyük bir duyuru yaptı:
“Başkan Vladimir Putin’in rejimine cesurca karşı çıkan ve bu nedenle kendisini büyük tehlikeye atan herkes, siyasi zulüm nedeniyle Almanya’ya sığınma talebinde bulunabilir.”
O sırada Faeser, trafik ışığı koalisyonunun diğer temsilcilerine atandı. FDP Federal Adalet Bakanı Marco Buschmann Twitter’da yeşil siyasetçi Erik Marquardt’ın askerlik hizmetinden kaçan erkekler için bir AB kabul programı çağrısında bulunduğunu Twitter’da duyurdu: “Görünüşe göre birçok Rus anavatanını terk ediyor: Putin’in yolundan nefret edenler ve liberal demokrasiyi sevenler içimizde. Hoş geldiniz.” Almanyaya”.
Bu hoşgeldin konuşmaları ve niyet beyanlarının ardından sonraki dönemde (olumlu) herhangi bir işlem yapılmadığından, bugün askerlik görevinden gelen Rus mültecilerin çoğu Gürcistan, Kazakistan ve Türkiye’de yaşıyor. Vizesiz giriş yapabildiler, ancak belirsiz ve genellikle sınırlı bir ikamet statüsüne sahipler. Evlerine dönerlerse asker kaçakçılığı veya asker kaçakçılığından hüküm giyerlerse birkaç yıl hapis cezasıyla karşı karşıya kalırlar. Federal Hükümet, Dağdelen’in bu konudaki talebine verdiği yanıttan da anlaşılacağı üzere, bunun farkındadır.
Rus ve Gürcü hükümetleri arasında yakınlaşma olunca ve Putin Gürcülere yönelik vize şartlarını ve doğrudan uçuş yasaklarını kaldırdığında, Kafkasya ülkesindeki Rus diasporası arasında ani bir kargaşa çıktı.
Gürcü siyaset bilimci David Darchiashvili, sürgündeki Rus çevrimiçi gazetesi Meduza’ya, iki devlet arasındaki erimenin şu anda Gürcistan’da bulunan Rus muhalefet figürleri, gazeteciler ve aktivistler için “bazı sorunlara” neden olabileceğini söyledi. Örneğin, Moskova’nın talebi üzerine Gürcülerin ülkeye girişini engelleyen Rus muhalefetinin kara listeleri.
Ruslardan çok az iltica başvurusu onaylandı
Dağdelen’in talebi üzerine federal hükümet, Rusya’nın iltica başvurularına ilişkin rakamları da yayınladı. Bunların çoğu zaten biliniyordu. Zorlu yolculuğa rağmen Rusya’dan gelen sığınmacıların sayısı giderek artıyor. Yalnızca Ocak-Mart 2023 arasında, ilgili federal ofisten alınan bir rapor, 2.381 ilk başvuruyu gösteriyor.
Aynı dönemde 112 kişi, iltica yasasının sağladığı daha zayıf olan “ikincil koruma”yı da içerirse, sığınma hakkı veya mülteci koruması aldı. Zaten 2021’de, Rusya’dan gelen mültecilerin Almanya’da tanınma oranı, Fransa veya Avusturya’nın yalnızca yarısı kadardı.
Dışişleri Bakanlığı’nın oynamaktan hoşlandığı iltica prosedüründeki yoğun bireysel incelemeler, Ruslar için çok kısıtlayıcı görünüyor. Bu tür rakamlar, kulağa Putin’in etki alanlarından gelen siyasi mültecilere kucak açmış gibi gelmiyor. Bu, ilk on menşe ülke arasında ikinci en düşük orandır, ancak şu anda Rusya’daki siyasi durum, tanınma oranlarının önemli ölçüde daha yüksek olduğu benzer ülkelerden kesinlikle daha özgür değildir.
Rusya’daki totaliter gidişata katılmayan veya bir saldırı savaşına gönderilmeden önce Almanya’ya kaçmak isteyen herkes, yalnızca muhalefet faaliyeti ve siyasi zulüm olduğunu kanıtlayabilirse siyasi sığınma şansına sahip olur.
Kişinin özgürlüğüne yönelik tehlike göz önüne alındığında – Rusya’daki savaşa karşı herhangi bir basın açıklaması anında birkaç yıl hapse yol açabilir – bu yol kimseye tavsiye edilemez. Sadece savaşın patlak vermesinden ve totaliter dönüşten kısa bir süre sonra anavatanlarını terk eden ve daha az tehlikeli oldukları zamanlardan beri bu tür faaliyetleri deneyebilen aktif muhalefet üyeleri fayda sağladı.
Yalnızca Almanya’da iş teklifi alan yüksek vasıflı kişiler için kolay
Ruslar için Almanya yönündeki tek geçerli çıkış yolu, ülkelerini terk etmek isteyen Rus profesyoneller için giriş vizesidir. Dışişleri Bakanlığı Telepolis’in de teyit ettiği gibi, yurtdışına kaçan Ruslar artık üçüncü ülkelerdeki Alman misyonlarından da talepte bulunabilecekler.
Ancak bunun için, birbirinizi şahsen tanımanıza gerek kalmadan sizi yurt dışından işe alan bir Alman işveren bulmalısınız. Daha güçlü bir oturma izni sağlayan “AB Mavi Kart” için ayrıca bir diplomanız, bir yıllık bir işiniz ve en az 58.400 Euro maaşınız olmalıdır.
Teknik alanda yüksek nitelikli uzmanlar dışında, geçen yıl Rusya’yı siyasi nedenlerle terk edenlerin çok azı bu yolu seçebiliyor. İnsani nedenlerle de hoş karşılanmıyorlar: Nitelikli işçi sıkıntısının büyük olduğu zamanlarda Alman ekonomisi için net bir nimet.
Başka bir deyişle, Alman hükümetinin kendi hükümetleriyle ve savaşlarıyla aynı fikirde olmayan Ruslara karşı politikası şu şekildedir: Eğer sadece ahlaki nedenlerle geldiyseniz, mesafeli olmanızı sağlamak için her şeyi yaparız. Ama biz kendimiz sizden daha fazlasına sahipsek, girebilirsiniz. Bu, dışişleri bakanlığının başkanının her zaman bahsettiği değer odaklı dış politika düsturunun ta kendisi gibi görünüyor.
(Roland Bathon)