ŞEMA TERAPİ
Şema Terapide kullanılan şema kavramı erken devir Jeffrey Young tarafınca geliştirilmiş olan Şema Terapi modeli, erken devir yaşantıların, yetişkinlik devrindeki yansımalarının keşfine ve değişimine odaklıdır. Değişime dirençli güç hadiseler ya da kişilik bozuklukları alanı gayesiyle yola çıkan yaklaşım, vakit içinde başka ruhsal sorun alanlarında, ferdî, küme ve çift terapileri üzere farklı problemlerde da uygulanmaya başlamıştır. Son on yıldır sürdürülen araştırmalar, yaklaşımın etkililiğine yönelik dikkate paha deliller sunmaya başlamıştır.
Şemalar organizmanın hayatta kalması için gerekli yapılardır. Bu niçinle fonksiyonel olan şemaların varlığını devam ettiren kimi davranışları vardır. Etraf ile ahenk bozucu sonuçlara sahip olsa bile, tek bir şemanın doğruluğunun sorgulanması tüm sistemi tesirler. Bu niçinle şemanın geçerliliğini tehdit eden durumlarda, şema kendisini korumak için çeşitli aksiyonlarda bulunur.
uyum bozucu şema kavramı yerine bir kısaltma olarak kullanılır. Şema terapi, kendimizle, başka beşerlerle ve dünyayla ilgili olarak geliştirdiğimiz olumsuz, ahenk bozucu şemaları husus edinir.
Şema terapi, değiştirilmesi sıkıntı, çocukluk ve ergenlik devrinde bariz kökenleri bulunan ruhsal rahatsızlıklar (borderline kişilik bozukluğu gibi) için tasarlanmış, bilişsel, davranışçı, kişiler-arası ve yaşantısal teknikleri birleştiren, bütünleştirici bir teori ve terapi yaklaşımıdır .
BİLİŞSEŞ DAVRANIŞÇI TERAPİ
Bilişsel Davranışçı Terapi psikoloji ve psikopatoloji (ruhsal rahatsızlıklar) alanındaki bilimsel bulgulara dayalı olarak geliştirilmiş, bilimsel unsurların psikoterapi alanına uygulanmasıyla ortaya çıkmış çağdaş bir psikoterapidir. Psikoterapi ruhsal rahatsızlık yahut meseleleri sözel etkileşim yoluyla (görüşmelerle) çözme tekniğine verilen genel isimdir. Bilişsel Davranışçı terapi ruhsal rahatsızlıkları açıklarken ve niçinlerini araştırırken psikoloji biliminin datalarına dayanır. Bu rahatsızlıkların tahlilinde kullandığı sözel ve davranışsal metotlar de tıpkı biçimde bu bilimsel unsurlara ve öğrenme kuramlarına dayalıdır.
Dayandığı temel prestijiyle öteki psikoterapilerden farklı olan bilişsel terapinin tedavi uygulamaları süreç ve içerik olarak yapılandırılmıştır. Öncelikle kişinin aktüel sıkıntılarına odaklanır, müddet olarak daha hudutlu, ve daha hayli sorun çözme amaçlıdır. Bilişsel Davranışçı terapi yalnızca başvuranların yeni problemlerini çözmez hem de bütün hayatları müddetince meselelerini çözmekte kullanabilecekleri özel bir kadro marifetler de öğretir. Bu hünerler çarpık fikirleri saptamak, inançlarını değiştirmek, etrafla yeni ilgiler kurmak ve davranış değişikliğidir.
Pratik bir ekip zarurî durumlar bir yana bırakıldığında (belli bir müddetyle terapiye gelebilme imkanı gibi) terapinin ne kadar süreceği terapistle danışan tarafınca bir arada verilir. Çoklukla 2-3 seanstan daha sonra birinci seanslarda ortaya konulan hedeflere ne kadar müddette ulaşılabileceği konusunda terapistin kabaca bir fikri olur. Kimi danışanlar için 6-10 görüşme üzere fazlaca kısa bir süre kâfi olabilir. Daha uzun periyodik sıkıntıları olan kimi danışanlar aylarca hatta bir yılı geçen bir süre boyunca terapide kalmayı seçebilirler. Danışanla başlangıçta, epeyce ağır bir kriz durumu kelam konusu değilse haftada bir sefer görüşülür. Kişi kendini daha uygun hissetmeye başlar başlamaz seansların aralığı açılmaya başlar evvel 15 günde tekrar daha sonra üç haftada teğe gerçek görüşmeler kademeli olarak seyrekleştirilir. Bu çabucak hemen terapide iken öğrenilen marifetlerin gündelik hayat ortasında uygulanarak denenmesi bahtını verir. Terapi bitmiş oldukten 3, 6 ve 12 ay daha sonra birer güçlendirme seansı yapılır.
Bilişsel davranışçı terapinin çocuk ve gençlerde kullanması da pek güzel sonuçlar vermiştir. Ekseriyetle depresyon, anksiyete bozuklukları, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, enürezis noktürna, travma ve travma daha sonrası gerilim bozukluğuyla alakalı semptomların tedavisinde kullanılır.
Bilişsel davranışçı terapi ile bir arada ilaç tedavisinin bir arada yürümesi mümkündür. İlaç kullanılması gerektiğini düşündüğü durumda terapistiniz bu durumu size söyleyerek durumun avantajlarını ve dezavantajlarını sizinle tartışacaktır. Biroldukça durum hiç ilaç kullanmadan tedavi edilebileceği üzere yalnızca ilaç kullanmasıyla geçen meseleler kelam konusu olabilir. Her iki tedavi çeşidinin de tesirli olduğu durumlarda tercih istişareye gelen şahsa bağlıdır. Kimi durumlar ekseriyetle iki tedavinin bir arada kullanmasına daha âlâ yanıt verir.
Bu terapi çeşidinin tesirliliğini gösteren bilimsel datalar mevcuttur. Bu datalar bilişsel davranışçı terapinin aşağıda sayılan sık görülen psikiyatrik bozuklukların tedavisinde tesirli olduğunu göstermiş ve bilişsel davranışçı terapi bu bozuklukların tedavisini mevzu alan bir epeyce kılavuzda tesirli bir tedavi metodu olarak yer almıştır:
Şema Terapide kullanılan şema kavramı erken devir Jeffrey Young tarafınca geliştirilmiş olan Şema Terapi modeli, erken devir yaşantıların, yetişkinlik devrindeki yansımalarının keşfine ve değişimine odaklıdır. Değişime dirençli güç hadiseler ya da kişilik bozuklukları alanı gayesiyle yola çıkan yaklaşım, vakit içinde başka ruhsal sorun alanlarında, ferdî, küme ve çift terapileri üzere farklı problemlerde da uygulanmaya başlamıştır. Son on yıldır sürdürülen araştırmalar, yaklaşımın etkililiğine yönelik dikkate paha deliller sunmaya başlamıştır.
Şemalar organizmanın hayatta kalması için gerekli yapılardır. Bu niçinle fonksiyonel olan şemaların varlığını devam ettiren kimi davranışları vardır. Etraf ile ahenk bozucu sonuçlara sahip olsa bile, tek bir şemanın doğruluğunun sorgulanması tüm sistemi tesirler. Bu niçinle şemanın geçerliliğini tehdit eden durumlarda, şema kendisini korumak için çeşitli aksiyonlarda bulunur.
uyum bozucu şema kavramı yerine bir kısaltma olarak kullanılır. Şema terapi, kendimizle, başka beşerlerle ve dünyayla ilgili olarak geliştirdiğimiz olumsuz, ahenk bozucu şemaları husus edinir.
Şema terapi, değiştirilmesi sıkıntı, çocukluk ve ergenlik devrinde bariz kökenleri bulunan ruhsal rahatsızlıklar (borderline kişilik bozukluğu gibi) için tasarlanmış, bilişsel, davranışçı, kişiler-arası ve yaşantısal teknikleri birleştiren, bütünleştirici bir teori ve terapi yaklaşımıdır .
BİLİŞSEŞ DAVRANIŞÇI TERAPİ
Bilişsel Davranışçı Terapi psikoloji ve psikopatoloji (ruhsal rahatsızlıklar) alanındaki bilimsel bulgulara dayalı olarak geliştirilmiş, bilimsel unsurların psikoterapi alanına uygulanmasıyla ortaya çıkmış çağdaş bir psikoterapidir. Psikoterapi ruhsal rahatsızlık yahut meseleleri sözel etkileşim yoluyla (görüşmelerle) çözme tekniğine verilen genel isimdir. Bilişsel Davranışçı terapi ruhsal rahatsızlıkları açıklarken ve niçinlerini araştırırken psikoloji biliminin datalarına dayanır. Bu rahatsızlıkların tahlilinde kullandığı sözel ve davranışsal metotlar de tıpkı biçimde bu bilimsel unsurlara ve öğrenme kuramlarına dayalıdır.
Dayandığı temel prestijiyle öteki psikoterapilerden farklı olan bilişsel terapinin tedavi uygulamaları süreç ve içerik olarak yapılandırılmıştır. Öncelikle kişinin aktüel sıkıntılarına odaklanır, müddet olarak daha hudutlu, ve daha hayli sorun çözme amaçlıdır. Bilişsel Davranışçı terapi yalnızca başvuranların yeni problemlerini çözmez hem de bütün hayatları müddetince meselelerini çözmekte kullanabilecekleri özel bir kadro marifetler de öğretir. Bu hünerler çarpık fikirleri saptamak, inançlarını değiştirmek, etrafla yeni ilgiler kurmak ve davranış değişikliğidir.
Pratik bir ekip zarurî durumlar bir yana bırakıldığında (belli bir müddetyle terapiye gelebilme imkanı gibi) terapinin ne kadar süreceği terapistle danışan tarafınca bir arada verilir. Çoklukla 2-3 seanstan daha sonra birinci seanslarda ortaya konulan hedeflere ne kadar müddette ulaşılabileceği konusunda terapistin kabaca bir fikri olur. Kimi danışanlar için 6-10 görüşme üzere fazlaca kısa bir süre kâfi olabilir. Daha uzun periyodik sıkıntıları olan kimi danışanlar aylarca hatta bir yılı geçen bir süre boyunca terapide kalmayı seçebilirler. Danışanla başlangıçta, epeyce ağır bir kriz durumu kelam konusu değilse haftada bir sefer görüşülür. Kişi kendini daha uygun hissetmeye başlar başlamaz seansların aralığı açılmaya başlar evvel 15 günde tekrar daha sonra üç haftada teğe gerçek görüşmeler kademeli olarak seyrekleştirilir. Bu çabucak hemen terapide iken öğrenilen marifetlerin gündelik hayat ortasında uygulanarak denenmesi bahtını verir. Terapi bitmiş oldukten 3, 6 ve 12 ay daha sonra birer güçlendirme seansı yapılır.
Bilişsel davranışçı terapinin çocuk ve gençlerde kullanması da pek güzel sonuçlar vermiştir. Ekseriyetle depresyon, anksiyete bozuklukları, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, enürezis noktürna, travma ve travma daha sonrası gerilim bozukluğuyla alakalı semptomların tedavisinde kullanılır.
Bilişsel davranışçı terapi ile bir arada ilaç tedavisinin bir arada yürümesi mümkündür. İlaç kullanılması gerektiğini düşündüğü durumda terapistiniz bu durumu size söyleyerek durumun avantajlarını ve dezavantajlarını sizinle tartışacaktır. Biroldukça durum hiç ilaç kullanmadan tedavi edilebileceği üzere yalnızca ilaç kullanmasıyla geçen meseleler kelam konusu olabilir. Her iki tedavi çeşidinin de tesirli olduğu durumlarda tercih istişareye gelen şahsa bağlıdır. Kimi durumlar ekseriyetle iki tedavinin bir arada kullanmasına daha âlâ yanıt verir.
Bu terapi çeşidinin tesirliliğini gösteren bilimsel datalar mevcuttur. Bu datalar bilişsel davranışçı terapinin aşağıda sayılan sık görülen psikiyatrik bozuklukların tedavisinde tesirli olduğunu göstermiş ve bilişsel davranışçı terapi bu bozuklukların tedavisini mevzu alan bir epeyce kılavuzda tesirli bir tedavi metodu olarak yer almıştır:
Anksiyete bozuklukları
Obsesif kompulsif bozukluk
Panik bozukluk
Hipokondriyazis
Travma daha sonrası gerilim bozukluğu
Yaygın anksiyete bozukluğu
Depresyon
Cinsel fonksiyon bozuklukları
Çift tedavileri ve aile terapileri
Alkol ve husus berbata kullanması
Yeme bozuklukları
Somatoform bozukluklar
Sosyal fobi
Özgül fobiler
Tik üzere çeşitli davranış problemleri
Yeme bozuklukları
Ayrıca KDT’nin aşağıda yer alan başka durumlarda da tedaviye katkı sağladığı gösterilmiştir:
Şizofreni
İki uçlu bozukluk (Bipolar bozukluk)
Öfke kontrolü
Kişilik bozuklukları
Ağrı kontrolü
Çeşitli sıhhat problemlerine ahenk sağlama
Uyku bozuklukları