Utangaçlık ve Toplumsal Fobi Kadın-Erkek Münasebetini Nasıl Etkiliyor?
Birbirlerine epey benzeyen iki durum olsa da utangaçlık ve toplumsal fobi tıpkı şey değildir. Renk yelpazesinin kırmızıdan mora gerçek gitmesi üzere, çekingenlik, utangaçlık ve toplumsal fobi de misal bir spektrum üzerinde yer alır. Toplumsal fobiyi utangaçlıktan farklı kılan şey, belirtilerin şiddeti, sürekliliği ve bireye verdiği rahatsızlık ve kaybettirdikleridir.
Toplumsal fobi, depresyon ve alkol kullanım sorunlarından daha sonra en sık rastlanılan psikiyatrik rahatsızlıktır. Görülme sıklığı civarındadır. Toplumsal fobisi olanlar, beşerlerle iç içe bir performans sergilemeleri gerektiren rastgele bir durum karşısında çok bir kaygı hissi yaşarlar. Bu dehşet o kadar ağır olabilir ki, kişi bu endişeyi yaşamamak için her türlü toplumsal bağdan yahut insanların önünde yapması gereken faaliyetlerden kaçmaya, kendini büsbütün izole etmeye gidebilir. Hastalık, konuşma yahut sunum yapamamaktan, toplu ortamlarda yemek yiyememeye yahut toplu taşım araçlarını kullanamamaya kadar farklı biçimlerde kendini gösterebilir.
Toplumsal fobi, belli bir genetik yatkınlıkla ortaya çıkar, toplumsal fobisi olan şahısların birinci derece akrabalarında da utangaçlık ve çekingenlik üzere kişilik özellikleri daha sık gözlenir. Bu genetik yatkınlığın üzerine yetiştirilme sırasında eleştirel aile ve baskıcı öğretmen halleri, engelleyici ketleyici toplumsal yapılar ve utandırarak cezalandırma üzere yaklaşımlar da eklenirse, ergenlik periyodundan itibaren toplumsal fobik davranış biçimi bir kalıp üzere oturmaya başlar. Yalnızca muhakkak durumlarda orta çıkarsa, mesela bu kaygı yalnızca işyerinde sunum yaparken ya da bir flört teklifi yaparken gözleniyorsa spesifik toplumsal fobi, hayatın performans gerektiren tüm alanlarında ortaya çıkıyorsa genelleşmiş toplumsal fobi olarak isimlendirilir.
Toplumsal fobi psikolojisinde, kişinin, diğerleri tarafınca nasıl değerlendirildiğine çok ehemmiyet vermesi büyük yer meblağ. Beklentileri karşılayamama ya da yanlış bir şey yapmak toplumsal fobik kişi için hayli, epeyce rahatsız edicidir. Bu şahıslar, aslında, epey donanımlı, hayli güzel yahut hoş, fazlaca üstün niteliklere sahip olsalar da, gerçekle değil, kendileri ile ilgili diğerlerinin algısıyla daha fazla ilgilenirler. Bu niçinle irtibat içerisinde oldukları bireylerin en ufak mimiklerinden yahut kelamlarından olumsuz manalar çıkartmaya da yatkın olurlar, olumlu bildirileri değil olumsuz iletileri almaya meyillidirler.
Toplumsal fobi, özel ömrü da bariz derecede tesirler, karşı cins ile ilgi kurmak, birlikte bir şey yapmayı teklif etmek yahut bu basamakları geçse de, birlikte bir faaliyet yaparken bir yanlış yapmak kaygısından dolayı, yalnız kalanlar fazlaca olur. Bu şahıslar, yeni beşerlerle tanışmak, teklif etmek yahut teklifi kabul etmek konusunda ileri derecede zorlanırlar.
Yeni beşerlerle tanışmak kolay bir şey değildir, ağır iş temposu ve zamansızlık insanların karşı cinsle ilgili seçim yapabilecekleri ortamlarda bulunabilmesini hakikaten zorlaştırır. İş etrafınızda kalabalık bir ortam yoksa yapılacak en uygun şey, yakın arkadaşlarınızın sizin bu biçimde bir arayış ortasında olduğunuzu bilmeleridir. Arkadaşların organize ettiği ‘kör buluşmalar’(blind date) günlük hayatın rutin akışı ortasında gerçekleştiğinden, pek büyük performans tasası yaratmazlar. Kurslar, özel ilgi alanlarına yönelik dükkanlar- mesela yalnızca plak satışı yapan müzik marketleri, belirli ilgi alanına yönelik kitapevleri spontan tanışmaların kolay gerçekleşebileceği yerlerdir.
Yapılması gereken, utanma ve ketlenme hissini azaltacak biçimleri uygulayarak, tanışma korkusunu aşmaktır. Direk teklifler yerine karşıdaki kişinin merakını uyandırmaya yönelik kelamlar işe yarayabilir, mesela sinemaya gitmeyi teklif etmek yerine ‘Brad Pitt’in oynadığı son sineması izledin mi’ sorusu daha yüksüz ve performans korkusu yaratmayan bir sorudur. Şayet karşı taraftan ‘hayır izleyemedim lakin izlemeyi istiyorum’ yanıtı gelirse, birlikte seyretme teklifi kolaylaşabilir.
Teklif basamağı geçildikten daha sonra da sorun tam olarak bitmez, bu noktadan daha sonra nereye gidilecek, ne yapılacak gerilimi ortaya çıkar. Genelde birinci basamakta önerilen, ilgi çekebilecek ve performans derdini azaltacak bir faaliyet seçmektir. Örneğin birlikte bir botanik parkına gitmek yahut güldürü tiyatrosu izlemek, toplumsal fobisi olan kişinin, uzun süren suskunluk periyotlarında hissettiği yetersizlik hissini azaltmaya yardımcı olur. Benim hastalarıma önerdiğim bir öteki yol da, önce bir plan oluşturmak ve tasa yaratan bir durumda, konuşmanın içeriğini değiştirecek birkaç farklı mevzuyu açmaktır. Bunun için ufak tefek birkaç okuma yapmak, daha öncesinden kimi mecmuaların son sayılarını karıştırmak birçok vakit kâfi olur..
İnternet üzerinden arkadaşlık siteleri, toplumsal fobik bireyler için güzel bir seçenek olabilir. Bu çeşit sanal tanışma ortamları, kişinin ani bir telaş halinde yaşadığı yahut yaşadığını sandığı yüz kızarması, el titremesi, terleme, ses titremesi üzere kendince ‘başarısızlık’ emaresi olarak gördüğü birtakım şeylerin görülmemesini sağladığı için rahatlatıcıdır. Rastgele bir soru karşısında karşılık vermek için birkaç dakika vaktinizin olması da yanılgı yapma tasasını azaltır, bir süre daha sonra belli bir eşik aşıldıktan daha sonra gerçek buluşma gerçekleştiğinde o kadar büyük bir tasa yaşanmaz.
İlaç tedavilerini muhakkak yabana atmamak gerekir, zira toplumsal fobinin biyolojik kökenleri hakkında artık pek az kuşku vardır, Amygdala ismi verilen ve beynimizin ortasında bulunan küçücük bir çekirdek, bizim ne kadar gerilimli bir insan olacağımızda değerli rol sahibidir, birtakım ilaçlar bu çekirdeğin aktivitesini azaltmak suretiyle, toplumsal fobiyi bariz derecede azaltabilirler.
Toplumsal fobi, tedavi edilebilen bir hastalık ve ismi üzerinde toplumsal hayatı epeyce olumsuz etkileme potansiyeline sahip. Gençlik çağlarında başlıyor oluşunun değerli bir negatif tesiri de, doğal olarak gençlik senelerında başlayan kadın-erkek ilgilerinde kısıtlayıcı olması. Bu niçinle ayrıyeten üzerinde durulmayı hak ediyor.
Birbirlerine epey benzeyen iki durum olsa da utangaçlık ve toplumsal fobi tıpkı şey değildir. Renk yelpazesinin kırmızıdan mora gerçek gitmesi üzere, çekingenlik, utangaçlık ve toplumsal fobi de misal bir spektrum üzerinde yer alır. Toplumsal fobiyi utangaçlıktan farklı kılan şey, belirtilerin şiddeti, sürekliliği ve bireye verdiği rahatsızlık ve kaybettirdikleridir.
Toplumsal fobi, depresyon ve alkol kullanım sorunlarından daha sonra en sık rastlanılan psikiyatrik rahatsızlıktır. Görülme sıklığı civarındadır. Toplumsal fobisi olanlar, beşerlerle iç içe bir performans sergilemeleri gerektiren rastgele bir durum karşısında çok bir kaygı hissi yaşarlar. Bu dehşet o kadar ağır olabilir ki, kişi bu endişeyi yaşamamak için her türlü toplumsal bağdan yahut insanların önünde yapması gereken faaliyetlerden kaçmaya, kendini büsbütün izole etmeye gidebilir. Hastalık, konuşma yahut sunum yapamamaktan, toplu ortamlarda yemek yiyememeye yahut toplu taşım araçlarını kullanamamaya kadar farklı biçimlerde kendini gösterebilir.
Toplumsal fobi, belli bir genetik yatkınlıkla ortaya çıkar, toplumsal fobisi olan şahısların birinci derece akrabalarında da utangaçlık ve çekingenlik üzere kişilik özellikleri daha sık gözlenir. Bu genetik yatkınlığın üzerine yetiştirilme sırasında eleştirel aile ve baskıcı öğretmen halleri, engelleyici ketleyici toplumsal yapılar ve utandırarak cezalandırma üzere yaklaşımlar da eklenirse, ergenlik periyodundan itibaren toplumsal fobik davranış biçimi bir kalıp üzere oturmaya başlar. Yalnızca muhakkak durumlarda orta çıkarsa, mesela bu kaygı yalnızca işyerinde sunum yaparken ya da bir flört teklifi yaparken gözleniyorsa spesifik toplumsal fobi, hayatın performans gerektiren tüm alanlarında ortaya çıkıyorsa genelleşmiş toplumsal fobi olarak isimlendirilir.
Toplumsal fobi psikolojisinde, kişinin, diğerleri tarafınca nasıl değerlendirildiğine çok ehemmiyet vermesi büyük yer meblağ. Beklentileri karşılayamama ya da yanlış bir şey yapmak toplumsal fobik kişi için hayli, epeyce rahatsız edicidir. Bu şahıslar, aslında, epey donanımlı, hayli güzel yahut hoş, fazlaca üstün niteliklere sahip olsalar da, gerçekle değil, kendileri ile ilgili diğerlerinin algısıyla daha fazla ilgilenirler. Bu niçinle irtibat içerisinde oldukları bireylerin en ufak mimiklerinden yahut kelamlarından olumsuz manalar çıkartmaya da yatkın olurlar, olumlu bildirileri değil olumsuz iletileri almaya meyillidirler.
Toplumsal fobi, özel ömrü da bariz derecede tesirler, karşı cins ile ilgi kurmak, birlikte bir şey yapmayı teklif etmek yahut bu basamakları geçse de, birlikte bir faaliyet yaparken bir yanlış yapmak kaygısından dolayı, yalnız kalanlar fazlaca olur. Bu şahıslar, yeni beşerlerle tanışmak, teklif etmek yahut teklifi kabul etmek konusunda ileri derecede zorlanırlar.
Yeni beşerlerle tanışmak kolay bir şey değildir, ağır iş temposu ve zamansızlık insanların karşı cinsle ilgili seçim yapabilecekleri ortamlarda bulunabilmesini hakikaten zorlaştırır. İş etrafınızda kalabalık bir ortam yoksa yapılacak en uygun şey, yakın arkadaşlarınızın sizin bu biçimde bir arayış ortasında olduğunuzu bilmeleridir. Arkadaşların organize ettiği ‘kör buluşmalar’(blind date) günlük hayatın rutin akışı ortasında gerçekleştiğinden, pek büyük performans tasası yaratmazlar. Kurslar, özel ilgi alanlarına yönelik dükkanlar- mesela yalnızca plak satışı yapan müzik marketleri, belirli ilgi alanına yönelik kitapevleri spontan tanışmaların kolay gerçekleşebileceği yerlerdir.
Yapılması gereken, utanma ve ketlenme hissini azaltacak biçimleri uygulayarak, tanışma korkusunu aşmaktır. Direk teklifler yerine karşıdaki kişinin merakını uyandırmaya yönelik kelamlar işe yarayabilir, mesela sinemaya gitmeyi teklif etmek yerine ‘Brad Pitt’in oynadığı son sineması izledin mi’ sorusu daha yüksüz ve performans korkusu yaratmayan bir sorudur. Şayet karşı taraftan ‘hayır izleyemedim lakin izlemeyi istiyorum’ yanıtı gelirse, birlikte seyretme teklifi kolaylaşabilir.
Teklif basamağı geçildikten daha sonra da sorun tam olarak bitmez, bu noktadan daha sonra nereye gidilecek, ne yapılacak gerilimi ortaya çıkar. Genelde birinci basamakta önerilen, ilgi çekebilecek ve performans derdini azaltacak bir faaliyet seçmektir. Örneğin birlikte bir botanik parkına gitmek yahut güldürü tiyatrosu izlemek, toplumsal fobisi olan kişinin, uzun süren suskunluk periyotlarında hissettiği yetersizlik hissini azaltmaya yardımcı olur. Benim hastalarıma önerdiğim bir öteki yol da, önce bir plan oluşturmak ve tasa yaratan bir durumda, konuşmanın içeriğini değiştirecek birkaç farklı mevzuyu açmaktır. Bunun için ufak tefek birkaç okuma yapmak, daha öncesinden kimi mecmuaların son sayılarını karıştırmak birçok vakit kâfi olur..
İnternet üzerinden arkadaşlık siteleri, toplumsal fobik bireyler için güzel bir seçenek olabilir. Bu çeşit sanal tanışma ortamları, kişinin ani bir telaş halinde yaşadığı yahut yaşadığını sandığı yüz kızarması, el titremesi, terleme, ses titremesi üzere kendince ‘başarısızlık’ emaresi olarak gördüğü birtakım şeylerin görülmemesini sağladığı için rahatlatıcıdır. Rastgele bir soru karşısında karşılık vermek için birkaç dakika vaktinizin olması da yanılgı yapma tasasını azaltır, bir süre daha sonra belli bir eşik aşıldıktan daha sonra gerçek buluşma gerçekleştiğinde o kadar büyük bir tasa yaşanmaz.
İlaç tedavilerini muhakkak yabana atmamak gerekir, zira toplumsal fobinin biyolojik kökenleri hakkında artık pek az kuşku vardır, Amygdala ismi verilen ve beynimizin ortasında bulunan küçücük bir çekirdek, bizim ne kadar gerilimli bir insan olacağımızda değerli rol sahibidir, birtakım ilaçlar bu çekirdeğin aktivitesini azaltmak suretiyle, toplumsal fobiyi bariz derecede azaltabilirler.
Toplumsal fobi, tedavi edilebilen bir hastalık ve ismi üzerinde toplumsal hayatı epeyce olumsuz etkileme potansiyeline sahip. Gençlik çağlarında başlıyor oluşunun değerli bir negatif tesiri de, doğal olarak gençlik senelerında başlayan kadın-erkek ilgilerinde kısıtlayıcı olması. Bu niçinle ayrıyeten üzerinde durulmayı hak ediyor.